Bài giảng 48: Kinh Dịch thời nhà Thanh - "Những câu hỏi về Kinh Dịch" của Triệu Kế Hư

Zhao Jixu, tên lịch sự là Zhishan và tên là Yimen, đến từ Xiuning (nay là một phần của An Huy). Càn Long Xinyou (1741) được bầu. Tác giả cuốn “Những câu hỏi về Kinh Dịch”.

Cuốn sách gốc “Kinh Dịch Vấn” không được chia thành các tập. Phần đầu tiên là mười hai chương kinh cổ (không chứa kinh nhưng giải thích ý nghĩa kinh điển theo từng phần), tiếp theo là ba mươi chương. -hai bức tranh, mỗi bức đều có lời giải thích, đồng thời còn có các Chương "Dayan Xiangshu" như "Cao Kao của Chu Nghị", "Kao Kao của Biên niên sử Xuân Thu", "Quẻ và Yao Leixiang". Theo ấn bản do thống đốc tỉnh An Huy sưu tầm, các quan chức của Thư viện Siku thời nhà Thanh đã xác định con số là 24 tập và ghi vào "Sikuquanshu".

赵继序治《易》重义理兼取象数，凡立说取义皆一以《易传》之辞为准则。所谓“周易图书质疑”，乃拾掇朱熹之易图立以新说(与胡渭著《易图明辨》宗旨迥异)，所出论说皆于己说之后引前人之说以证之。其三十二图，首《太极图》(一“—”之图)，曰：“此大传所谓易有太极也。太极者，天地之元，万物之本。横之为—，上下无不该，纵之为|，中正无不贯，旋之为○，终则有始，如环无端。孔子特揭大原以示人。”次《两仪图》(以—为太阳，--为太阴)，曰：“此大传所谓是生两仪也。两仪者，以气言之则为阴阳，以质言之则为刚柔，以数言之则为奇偶，以德言之则为健顺。专画—而阳可以包阴，分画--而阴可以配阳。”次《四象图》(以二—为重阳，二--为重阴，下一上--为阳杂于阴，下--上—为阴杂于阳)，曰：“此大传所谓两仪生四象也。四象者，在天则为四时，在地则为四方，在人则为四德。按朱子以二画之奇为太阳，二画之偶为太阴，二画之一奇一偶为少阳、少阴，阴阳之分太少，始见于汉书律历志。易但言阴阳，未尝言太少也。今取大传之言重、言杂者，以名之曰重阳、重阴、阳杂于阴、阴杂于阳。”次《八卦图》(三画重阳为乾，三画重阴为坤，一阳杂于二阴为震、坎、艮，一阴杂于二阳为巽、离、兑)，曰：“此大传所谓四象生八卦也。八卦者，在法象则为天地雷风水火山泽，在性情则为健顺动入陷丽止说，在人则为父母长男长女中男中女少男少女。”以上四图及说，皆引程迥《周易古占法》之说以明之。五图为《六十四卦图》(图准八卦“因而重之”之说，取《Tôi Chính》上下篇之序)，曰：“此大传所谓刚柔相摩、八卦相荡及八卦成列，象在其中，因而重之，爻在其中也。重卦本于伏羲”、“邵子二分为四、四分为八，其义固本于易。八分为十六、十六分为三十二、三十二分为六十四，则非伏羲重卦之指矣”、“潘元懋曰：康节谓仪、象、卦，二而四、四而八，是矣。若八卦之上又有十六、三十二两截，窃恐之是康节之易耳。盖系辞传云八卦相荡，又云因而重之，又云八卦相错，则八卦既成之后，于每卦之上各加八卦，以成六十四卦可知。不然，则一画而二、二画而四、四画而八，既有仪、象、卦之名矣，何四画而十六、五画而三十二，其名略不经见耶?”六为《天地全数图》(纵列自下而上一至十数图)，曰：“此大传所谓天一地二天三地四天五地六天七地八天九地十也”、“伏羲氏化画卦时，仰观于天而画—，俯观于地而画--，—为一，而--即为二也。中观于人，而三画之兼天地之一奇一偶也。”七为《天地分数图》(纵列一三五七九与二四六八十之图)，曰：“此大传所谓天数五、地数五也。天统阳，阳数奇，故一三五七九属之，地统阴，阴数偶，故二四六八十属之。”八为《天地合数图》(见图一百七十九)，曰：“此大传所谓五位相得而各有合也。盖一得六而合，二得七而合，三得八而合，四得九而合，五得十而合。此阴阳合德自然之数也。东北阳也，故以一三而合六八者位之，西南阴也，故以二四而合七九者位之，中央阴阳之中也，故以五十相合者位之。世儒传此为河图之数，不知作图者本于易，而反谓作易者本于图。自昔至今并为一谈，抑何其弗思之甚也?按郑康成注大衍之数曰，天地之数五十有五，天一生水于北，地二生火于南，天三生木于东，地四生金于西，天五生土于中。阳无偶阴无配，未得相成，地六成水于北与天一并，天七成火于南与地二并，地八成木于东与天三并，天九成金于西与地四并，地十成提于中与天五并，而大衍之数成焉。据此则五位之图了然矣。岂非后之作图者所自出乎!但五行生成之序，乃秦汉方士家言，不当援以证经。大易由太极而两仪而四象而八卦，原未尝及五行也。”九为《天地积数图》，曰：“此大传所谓天数二十有五地数三十，凡天地之数五十有五。而大衍之数五十者，去参天两地之五数，而以五十举其全也。”十为《参两倚数图》(见图一百八十)，曰：“此大传所谓参天两地而倚数也”、“世儒传此以为洛书之数，然其数不自陈图南始也。易纬乾坤凿度九宫篇，所列阴阳十五之法已然，是知数所传久矣。十五者即参伍也，特人未悟其义耳。”此则皆本《易传》而立说。其“不知作图者本于易，而反谓作易者本于图”之说，可谓至论。又其引宋濂、归有光有关河洛图书之见，而谓“世儒必谓龙马负图出河，则其文以画卦，其说不出于经，信如所传，特观鸟兽之文之一事耳。俯仰远近何以称焉”、“世儒传此以为洛书之数，然其数不自陈图南始也”，亦极为有见。至谓“陈图南始以二图与伏羲四图传之穆伯长、种明逸，由是其数可稽矣。邵子得穆之传，以十为图九为书，刘长民得种之传，以九为图十为书”之论，则考之未详。朱熹《周易本义》虽有“伏羲四图，其说皆出邵氏”之说，然朱熹已自谓大下二横图乃其所自作，其图“亦非古法”。所谓“有象之谓图，有辞之谓书。象不外于奇偶，是图即伏羲所画之八卦、六十四卦也。其谓‘河出图’者，羲都于陈河，乃陈之域也;……其谓‘洛出书’者，者周兴于雍洛，乃雍之浸也”，则立一家之说，发前人之未发。

“连山图说”首列《连山八卦横图》(起震历巽离坤兑乾坎以至艮之横图)，曰：“此大传所谓帝出乎震，齐乎巽，相见乎离，致役沪坤，说乎兑，战乎乾，劳乎坎，成言乎艮也。”次列《连山八卦圆图》(即《易学启蒙》之“文王八卦图”)，曰：“邵子以此图为文王卦位。今按，图中专明岁序流行之次第，与大传帝出乎震一章相合。盖夏之连山易也。”

“归藏图说”首列《归藏八卦横图》(取乾兑离震巽坎艮坤之序，然所配卦数为：七六四一二三五八)，曰：“此大传所谓雷以动之，风以散之，雨以润之，日以亘之，艮以止之，兑以说之，乾以君之，坤以藏之也”、“自陈图南始出四图，三传而至康节邵子，大发其蕴，其所谓伏羲先天之易也。今反复玩之，其图皆与大传雷以动之一章相合。因旷然有悟曰，此即古之归藏易乎?”次列《归藏八卦圆图》(即《易学启蒙》之“伏羲八卦图”)，曰：“邵子以此为伏羲八卦方位。今按，图中左旋自下而上，由震之一阳以至乾之三阳，右旋自上而下，由巽之一阴以至坤之三阴，盖即分雷动风散雨云日亘艮止兑说乾战坤藏之次第，而规之为圆者也。”次列《归藏六十四卦横图》(即《易学启蒙》六横图之六图)与《归藏六十四卦方圆图》(即《易学启蒙》之：“伏羲六十四卦图”)。

“周易图说”首列《周易八卦横图》(即《周易本义》之“文王八卦次序图”)，曰：“此大传所谓天地定位，山泽通气，雷风相薄，水火不相射也。”次列《周易八卦圆图》(见图一百八十一)，曰：“今本周易八卦为圆图，乾自上而右旋以统艮坎震，逆数之则由震初阳坎中阳艮上阳而至乾之三阳矣;坤自下而左旋以统兑离巽，逆数之则由巽初阴离中阴兑上阴而至坤之三阴矣。是左右并列之天地，未尝不可为上下相承之天地也。”次列《Sáu mươi bốn quẻ của Chu Nghị横图》(取《序卦》之卦序)、《周易六十四卦方圆图》(见图一百八十二)，曰：“此本周易六十四卦而规而圆之。”

“错综参伍图说”列《八卦错综图》、《六十四卦错综图》、《参伍错综图》，有“明来瞿塘独举大传错综其数一言以蔽易，曰六十四卦其内有错有综”、“来注于本卦内不得其义象所取者，往往牵合他卦错综之象，实之则是非极其数以定天下之象，而是错综其象以定天下之卦。……不惟涉于穿凿凌乱，亦且与孔子之言定之旨不合。尝窃考之，数起于卦之奇偶，则错综其数者，即所以错综其卦之数也，极其数者，即所以极错综之数而卦定，然后象可定也”之论。

"Biểu đồ voi của Bei Gua" liệt kê "Sơ đồ chuẩn bị sáu mươi bốn quẻ", "Sơ đồ ngang liên cơ thể", "Sơ đồ vòng tròn liên thân" và "Sơ đồ voi sáu mươi bốn quẻ". "Minh họa quẻ linh tinh Xici" bao gồm "Biểu đồ Xici mười chín Yao", "Biểu đồ Xici ba Chen Nine", "Giao điểm của các giao điểm chính ở cuối các quẻ linh tinh" (xem Hình 183), "Số trời và đất" "Thân cây" và Sơ đồ nhánh" (xem Hình 184).

"Sơ đồ Tongbian Jishu" là "sơ đồ này ban đầu là ba mươi hai sơ đồ do Zhu Zi vẽ, nhưng thứ tự hơi khác một chút" (tức là ba mươi hai sơ đồ quẻ thay đổi trong "Kaobianzhan" của "Khai sáng Yixue" ").

"Truy hỏi Kinh Dịch" của Zhao Jixu chủ yếu sử dụng các hình ảnh của Zhu Xi trong Kinh Dịch và phân loại lại chúng dựa trên lời nói của "Kinh Dịch". Hình ảnh "Liên Sơn" và "Guizang" càng được suy luận từ lý thuyết của Zhu Yuansheng, và Gui Youguang nói: "Hạ là Lianshan, Shang là Guizang, Chu là Chu Dịch, quẻ của Jingbie, số của nó đều giống nhau. Mặc dù ba Các thế hệ có tên khác nhau, Yi của Fuxi được gọi là Lianshan, và ở Lianshan là Guizang, và ở Guizang là Chuyi, tuy nhiên, ở Zhouyi, không có cái gọi là Fuxi's Yi." Điều này được chứng minh bằng câu nói. Theo "Sui Zhi", "Gui Zang" đã chết vào đầu thời nhà Hán, và "Lịch sử phương Bắc·Tiểu sử Lưu Xuân" cho rằng Lưu Huyền đã giả mạo "Lianshan Yi". Ngay cả những cuốn sách "Liên Sơn" và "Guizang" được làm giả sau thời nhà Tống cũng bị thất lạc. Gu Yanwu thậm chí còn nói: "Lian Shan, Gui Zang, không phải là Yi." "Lian Shan Gui Zang Kao" của Gao Ming nói: "Vì Lian Shan, Gui Zang là một Yi cổ xưa trước thời nhà Chu, những người sau Gu thường gắn bó nó để giải thích nó. Một là để thể hiện kiến ​​thức sâu sắc của nó, hai là thể hiện sự mới lạ và bộ mặt thật của việc nối núi và trở về Tây Tạng. Lợi ích của đôi mắt là vô hình. "San Yi Bei Yi" của Zhu Yuansheng vào cuối thời nhà Tống và đầu thời nhà Nguyên bắt đầu với việc phân loại Yi Tu của Zhu Xi là "Lianshan" và "Guizang", và có rất nhiều người khác đã nói về nó vào thời nhà Minh, có Li Bengu, Li Qiyu, v.v., và vào thời Càn Long của nhà Thanh, có Zhao Jixu. Ngược lại, Zhao Jixu, với danh hiệu "đặt câu hỏi về Sách Thay đổi", tin rằng những gì "Sách Thay đổi" nói có nội dung "tam thay đổi", và do đó đã phân loại các bức tranh Yi trong "Zhouyi" là "tam thay đổi". “. Nhiều lý thuyết khác nhau lại càng dễ khiến học sinh sau này bối rối. Ví dụ, ông nói rằng Zhu Yuansheng "đã thay đổi thứ tự của Tam Thay đổi mà không có bất kỳ bằng chứng nào, và tất cả đều dựa trên ý định riêng tư." Ông cũng nói rằng Shao Yong "có một biểu đồ quẻ khác, với Qiankun Kanli là chính." một, và sáu mươi quẻ còn lại là thẳng" ( Nhầm "Sơ đồ khí hậu" của Zhang Xing Cheng với "Sơ đồ Gua Qi" của Shao Yong), v.v., đều dựa trên cách tiếp cận năm mươi bước và cách tiếp cận trăm bước.

"Những câu hỏi về Kinh Dịch" được viết trước khi Càn Long biên soạn "Sikuquanshu". Quan chức của thư viện Siku nói rằng "sự bộc phát của hoàng đế là những ngọn núi của Hạ, và bộ sưu tập của Kun là bộ sưu tập Yin. Điều này sẽ là hiểu sai lời khen của Khổng Tử về “Kinh Dịch”, nhận xét này cũng đúng. "Sikuquanshu" ghi lại cuốn sách này vì "cuốn sách sử dụng hình ảnh để mô tả những thay đổi, không ủng hộ lý thuyết của Chen và Shao Heluo" và "lý thuyết này khá công bằng". Chúng tôi liệt cuốn sách này là một tác phẩm quan trọng trong việc nghiên cứu các bức tranh Yi vì nó có cái nhìn đúng đắn hơn về sách Heluo và vì trong cuốn sách có những bức tranh Yi mới được suy luận. Qua cuốn sách này có thể thấy rằng mặc dù “Cục nghĩa Chu Ấp” và “Sự khai sáng của Dịch học” của Chu Hy được biên soạn thành một cuốn sách vào thời Khang Hy là “Vũ biên soạn Chu Ấp Zhezhong” và được xuất bản trên thế giới, nhưng vẫn có vẫn có những người như Zhao Jixu tiếp tục suy luận "Sơ đồ Yi" của Zhu Xi thành nói. Có thể thấy, anh ta đã không coi Yi Tu của Zhu Xi là đúng. Cách “đặt câu hỏi” là nói rằng “Hà Sở Đồ” có nghĩa là kinh đô của Phục Hi ở Chenhe, tức là lãnh địa của Chen, và “Luo Chu Shu” có nghĩa là Chu Hưng ở Yongluo, tức là của Yongzhi. ngâm mình. Từ góc độ đưa ra một cách giải thích mới cho “Anh ấy bước ra từ tranh và Luo bước ra từ sách” trong “Xici”, nó phủ nhận những chấm đen trắng của sách Heluo. Dù không táo bạo như người ta ngày nay gọi câu nói này là chuyện phiếm nhưng nó vẫn thể hiện sự dũng cảm của ông. Nó cũng lấy hình ảnh từ “Kinh Dịch” và chia chúng thành các hình ảnh về “Tam Dịch” dựa trên lời nói của “Kinh Dịch”. chữ "Yi" hay hơn. Vẫn là một ý tưởng khôn ngoan khi nói rằng Kinh Dịch được viết bởi tác giả của nó.